درک و دریافت گیتار کلاسیک

کمی تاریخ، یک برادر، یک خواهر و یک موزیک

“در سرزمینی که تاریخ مطالعه نشود، بزرگسالان همچون کودکان می اندیشند اما در سرزمینی که تاریخ خوانده شود، کودکان همچون بزرگسالان می اندیشند.
ارنست همینگوی –
Ernest Hemingway”
این سخن همینگوی، نشانه اهمیت، دانستن و به کاربستن تاریخ است.

شاید اولین سوال هایی که برای همه ما پیش می آید این باشد که گیتار چه سنی دارد و یا از کجا آمده است؟ حقیقت چیست؟

حقیقت این است که سن گیتار واقعا مشخص نیست شاید بتوان نیاکان آنرا مربوط به زمانی دانست که بشر موفق به ابداع اولین سازهای زهی خود شد و این سازها را می توان به عنوان نسل اولیه گیتار به حساب آورد.

مکان تولد و ظهور گیتار و حتی اجداد اولیه آن به روشنی مشخص نیست. درباره مکان ظهور گیتار چند تئوری مختلف وجود دارد که ما به دو نظریه که از بقیه قویتر هستند اشاره می کنیم؛

۱. نخست آنکه گیتار از یونان قدیم سر بر آورده و سند این ادعا را کلمه Kithara می دانند؛ این نظریه برای اروپایی ها بسیار اهمیت دارد.

۲. این نظریه مدعی است که گیتار محصول هنر آشوری ها بود. آشوریها گیتار را به همراه خود به ایران آوردند؛ در ایران نام و تا حدودی شکل اولیه آن تغییر کرد و به نام چهارتار (4تار،چارتار) معروف شد. (گیتارهای ابتدایی نیز مانند این ساز فقط 4 سیم داشتند) این ساز در زمان حمله اعراب به ایران به غنیمت گرفته شد و همراه اعراب و در حمله آنها به اروپا از طریق تنگه جبل الطارق راهی آندلس در جنوب اسپانیا شد. در اسپانیا شاید به این دلیل که نمی توانستند حرف “چ” را تلفظ کنند، کم کم نام چارتار (4تار) به کیتار تغییر پیدا کرد. در شکل زیر یک گیتار ۴ سیم را مشاهده می کنید. به دوبل سیم ها و تک سیم مخصوص ملودی نوازی آن توجه کنید.

اجازه دهید این بحث تاریخی گیتار 4 سیم، مربوط به دوره رنسانس را در همین نقطه تمام کنیم و ادامه آن را به تاریخ شناسان واگذاریم. موضوع مهم برای ما این است که گیتار به سمت آمده و در زندگی ما حضور دارد.

برای مدتی طولانی تصور میشد که جیپسی های (کولی ها، دوره گردان) اسپانیایی گیتار را ساخته اند، ولی گیتار سازی است جهانی که ردپای آن در هر جایی دیده می شود. به هر حال، اولین موزیک مدونی که برای گیتار نوشته شد در ابتدا مربوط به گیتارهایی میشد که فقط 4 سیم داشتند. این سیم ها به صورت دوبل (دوتایی) بودند؛ چرا که در قدیم تصور میشد که سیم های دوبل باعث افزایش قدرت صدای ساز می شود. نوع موزیک آن زمان و انتظاری که از گیتار بود باعث می شد تا گیتار بیشتر برای همراهی رقص و آواز استفاده شود. گیتار سازی بود که بیشتر نزد دختران کولی و نوازنده های دوره گرد محبوب بود و خیلی جدی گرفته نمی شد. شاید بتوان اولین مجموعه قطعه های نیمه جدی که برای گیتار نوشته شد را Tres Liebers اثر آهنگساز اسپانیایی Alonso Mudarra ؛ یا مجموعه ایی 9 جلدی که در فاصله سالهای 1555-1560 میلادی در فرانسه و توسط میگوئل دو فون لیان منتشر شد، دانست. این آثار بیشتر برای موزیسین های جوان و نه چندان حرفه ایی یا به قول سگوویا “برای دستان متوسط” نوشته شده بود.

در این زمان به موازات گیتار سازهایی مثل لوت (Lute) و ویهوئلا(Vihuela) رشد می کردند که می توان آنهارا خواهر وبرادر بزرگتر گیتار دانست. لوت به تمام کشورهای اروپایی راه یافته بود. لوت حتی به لهستان و غرب اکراین نیز رسیده بود؛ ولی ویهوئلا سرنوشت دیگری داشت.